مربیآموز
حتما تا بحال خیلی از بچه ها رو دیدیم که با بزرگترها چشم تو چشم میشن، ولی سلام نمی کنن. این سلام نکردن از دو حال خارج نیست، یا اون شخص رو دوست ندارند و یا اصلا با واژه «سلام» انس ندارند و بعنوان ارزش براشون جا نیفتاده.
اگر فرض اول درسته که باید برای رفع این مشکل باید یه فکری بکنیم و راه خوبی پیدا کنیم. ولی اگه فرض دوم درست باشه باید از یه راه دیگه وارد عمل بشیم.
در ادامه مطلب راه هایی برای دوستی بچه ها با مقوله ی سلام معرفی میشه که از راه بازی هست . با ما همراه باشید و اگه بازی ها و فعالیت هایی دیگه ای به ذهن شما رسید خوشحال میشیم که اونا رو بشنویم…
ابتدای امر بهتره بدونیم که : در سن چهار سالگی بسیاری از بچه ها می توانند: سلام يا خداحافظي كردن از والدين خود را به ياد داشته باشند.
گاهي كلمات «لطفا» و «متشكرم» را به كار ببرند. در سن ۸ سالگي، بسياري از كودكان مي توانند:
بدون تذكر و ترغيب از والدين خود احوال پرسي كنند.
به طور قابل قبولي در اكثر موقعيت ها «لطفاً» و «متشكرم» را بگويند.
بگويند «متأسفم» و واقعاً مفهوم آنرا بفهمند.
چرا سلام مي كنيم؟
چرا به بعضي ها دوست داريم سلام بكنيم و به بعضي ها چنين تمايلي نداريم؟ واقعاً دلايل شما براي سلام كردن چيست؟ اگر صادقانه فكر كرده باشيم مي دانيم بعضي وقتها و به بعضي انسانها دوست نداريم سلام كنيم چون فكر مي كنيم با آنافراد هيچگونه وجه اشتراك و آشنايي نداريم حالا به افرادي فكر كنيم كه خيلي دوستشان داريم، بودن با آنها براي ما مهم است. به آنها چگونه سلام مي كنيم؟
نكات آموزشي
۱-سلام به معناي صلح و دوستي است. وقتي ما به كسي سلام مي كنيم يعني اينكه من با تو دوست هستم. ۲- سلام كردن يكي از راههاي ابراز محبت مي باشد. كودكان نيز مانند بزرگترها به بعضي ها دوست ندارند سلام كنند براي اين موضوع بهتر است كه در دل كودكان ايجاد محبت بيشتر کنیم و فرصت دهیم كه كودكان نسبت به آنها علاقه مند شوند و سلام كنند.
آموزش سلام کردن رو از کی باید آغاز کنیم؟
آموزش آداب (سلام کردن، مودبانه سخن گفتن ، احترام گذاشتن، خداحافظی کردن، درست نشستن، درست غذا خوردن ، رعایت نظافت که شامل شستن دست ها پیش و پس از غذا، مسواک کردن ) نخستین آموزش هایی است که از سن هیجده ماهگی می توانیم آن را شروع کنیم.
مطابق با سخن پیامبر گرامی اسلام که می فرمایند فرزندت را تا ۷ سال رها کن و بگذار پادشاهی کند و توصیه های علمی روانشناسی متوجه می شویم که سنین زیر ۷ سال ، سنین آموزش های رسمی و کلاسیک نیست، پس لزومی ندارد او را مجبور به این کار کنید و یا حتی بعد از سلام نکردن با او قهر کنید و یا فرزندتان را با هم سن و سال هایش مقایسه کنید. بهترین کار این است که این آموزش ها را (در قالب بازی ، شعر، سرود و قصه) به او بیاموزید.
برای این کار ابتدا فعالیت هایی را با هم اجرا می کنیم و چند راه بازی و نمایش برای این آموزش را با هم مرور می کنیم:
فعالیت ۱)
کودکان بیشتر از رفتار ما می آموزند تا از گفتار ما؛ پس با عمل خود، رفتار درست را به او بیاموزید. مواقعی که وارد جمع می شوید با صدای بلند و خوش رویی به دیگران سلام کنید و کودکتان را به این کار تشویق کنید. همچنین در مواقعی که هرچند اندک، کودک سلام می کند او را مورد توجه قرار دهید . از شرمنده کردن کودک جلوی جمع به خاطر سلام نکردن خودداری کنید. به تدریج با افزایش این رفتار و توجه و حمایت بیشتر دیگران به خاطر این رفتار پسندیده انگیزه ی بیشتری برای سلام کردن در وی ایجاد می شود. اما در نظر داشته باشید که آن قدر این مطلب را در گوش فرزندتان زمزمه نکنید که این امر در او حالت لجبازی و انزجار ایجاد کند.
رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله مى فرمودند:
پنج چيز است كه تا لحظه مرگ آنها را ترك نمى كنم ، … يكى از آنها سلام گفتن به كودكان است . اين اعمال را هميشه انجام مى دهم تا پس از من بين مسلمين رايج گردد
كودكى كه به او سلام كنند و بدين وسيله از وى احترام نمايند لياقت و شايستگى خود را باور مى كند و از كودكى احساس مى كند كه ديگران براى او اهميت و ارزش قائلند. و همچنین او نیز با این روش یاد می گیرد که باید به شخصیت دیگران احترام بگذارد و سلام کردن در وجودش نهادینه می شود.
فعالیت ۲)
از كودكان بپرسيد چه كسي مي داند سلام يعني چه؟
به آنها بگوييد كه سلام يعني دوستي، آشنايي و يك عالم خوبي و عشق و محبت. سلام يعني اينكه من با شما دوستم، تو را دوست دارم و از ديدن تو خوشحال مي شوم و برايت آرزوي سلامتي مي كنم. براي كودكان توضيح دهيد وقتي به كسي سلام مي كنند همه ي اين حرف ها را به او مي گويند.
بازی۱)
از کودک بپرسید که آیا همه ی انسان ها سلام می کنند؟ با یک تمرین ساده او را به نتیجه برسانید.
از او بخواهید که نشان دهد که مادر ، پدر، مادربزرگ، پدر بزرگ، دايي و يا خاله چگونه به آنها سلام مي كنند؟ حالا بپرسيد وقتي يكي از دوستان پدرشان به ديدن آنها مي آيد چگونه سلام مي كنند؟ با آقاي فروشنده و يا آقاي رفتگر محله چطور؟ به اين طريق چگونه سلام كردن با افراد مختلف را به آنها نشان داده ايم.
بازی ۲)
با کودک خود یک نمایش لذت بخش اجرا کنیم. می توانید هر کدامتان نقش های مختلف را بگیرید. مثلا نقش دو دوست، یا نقش دو نفر که مدت هاست همدیگر را ندیده اند، یا نقش فروشنده و مشتری و خیلی نقش های دیگر کهانواع سلام کردن ها را بر طبق آن شاهدش خواهید بود. حتما بچه ها از این بازی لذت خواهند برد و شور و هیجان سلام کردن های مختلف آنها را به وجد خواهد آورد.
بازی ۳)
این بازی برای محیط هایی که بیش از دو بچه حضور دارند هیجان بیشتری خواهد داشت. دو دست خود را به هم بدهید و شکل یک دایره را بسازید و از کودک خود هم بخواهید که این کار را انجام بدهد. بعد بگویید که این مثلا یک حباب است. بعد هر کدام از حباب ها (یعنی خودتان و هر کدام از بچه ها) در همان حالت بچرخید و راه بروید و به محض برخورد با هم مثلا بترکید و این کار را با باز شدن دست هایتان انجام دهید. بعد از این مرحله باید آن دو حبابی که با هم برخورد کرده بودند با هم دست بدهند و سلام کنند و یک حباب بزرگتر بسازند. این سلام و دست دادن بعنوان قانون ابتدایی تشکیل حباب جدیده!
بازی ۴)
یک عروسک –ترجیحا عروسک نمایشی باشد- رو به کودک نشان دهید و به او بگویید که اسم این عروسک «سلام» هست و ناراحته چون اسمش رو همه به زبون نمیآرند. بعد از کودک بخواهید تا اسمش را تکرار کند و بعد به او بگوید که خیلی اسم زیبایی دارد. حالا فرصت خوبی پیش میآید تا از زبان عروسک درباره اسم عروسک بیشتر صحبت کنیم. توضیحاتی که ابتدای مطلب خواندیم می توانند ایده هایی برای صحبت های عروسک باشند. بعد می توانید عروسک را به دست کودک دهید تا او عروسک «سلام»ش را تکان دهد و به جای او صحبت کند.
بازی ۵)
به كودك بگوييد مردم شهرها و كشورهاي مختلف سلام هايشان باهم فرق مي كند مثلاً ژاپني ها وقتي مي خواهند به هم سلام كنند از ناحيه ي كمر كاملاً خم مي شوند و چند بار سرشان را تكان مي دهند. هندي ها دو كف دستشان را به هم مي چسبانند و دستشان را زير چانه مي برند بعضي از سرخپوستها دستشان را مشت مي كنند و روي قلبشان مي گذارند. در كشور ما نيز انواع سلام وجود دارد مثل: بعضي شيرازي ها موقع سلام كردن شانه هاي هم را مي بوسند. در لرستان افراد به هم دست مي دهند هركس دست خود را مي بوسد و به پيشاني مي زند. در تهران و خيلي شهرهاي ديگر افراد موقع سلام كردن صورت هاي همديگر را مي بوسند. در خيلي جاها مردم فقط با هم دست مي دهند. همه اين موارد نمايشي است و شما مي توانيد از كودك بخواهيد آنها را تكرار كند و این نمایش را با شما اجرا کند. از او بپرسيد كدام روش سلام كردن را مي پسندند.
آموزش نکات بهداشتی و شرعی سلام کردن :
بازی ۶ (آموزش نکته ی ادبی سلام کردن)
فكر مي كني هنگام سلام كردن چه چيزهايي را بايد رعايت كرد؟ پس از اين صحبت چهره تان را اخم آلود كنيد. حتي كمي عصباني شويد و با همين چهره به كودكان سلام كنيد. عكس العمل كودك چيست؟ حالا چهره تان را غمگين و افسرده و خسته و بي حوصله نشان دهيد و به كودك سلام كنيد. در آخر لبخند بزنيد و با هيجان و شادي به كودك سلام كنيد و از آنها بپرسيد كدام سلام را بپسنديد. بعد از اين تمرين كودك بايد درك كرده باشند كه هنگام سلام بايد لبخند بزنند، چهره شادابي داشته باشند و با صدايي محكم و رسا به طرف مقابل سلام كنند.( تمرين صحيح سلام كردن به صورت نمايشي هر روز تكرار شود)
بازی ۷ (آموزش نکته ی بهداشتی سلام کردن)
بسياري از انسانها وقتي به هم مي رسند همديگر را در آغوش مي گيرند و يا روبوسي مي كنند. اين كار پسنديده ايست آيا هميشه مي توان اين كار كرد؟) منتظر پاسخ كودك بمانيد) بسياري از بيماري هاي ما مسري است يعني از ما به فرد ديگري منتقل مي شود و فرد روبرو نيز به همان بيماري منتقل مي شود (مثل سرماخوردگي) وقتي ما بيمار هستيم نبايد با كسي دست بدهيم وي را در آغوش بگيريم يا روبوسي كنيم. كسي هم كه بيماري مسري دارد نبايد خيلي نزديك او برويم. حالا بعد از گفتن این نکته بازی را شروع می کنیم:
از کودک بخواهید تا با توجه به حالت شما شکل صحیح سلام کردن با شما را داشته باشد. مثلا یک بار سرفه کنید و دفعه ی بعدی سرحال باشید. کودک باید بیاموزد که در دفعه ی اول باید فقط سلام کند و دفعه بعد می تواند دست بدهد و روبوسی نیز بکند.
نکته: وقتی سرفه می کنید دستتان و یا دستمالی را جلوی دهانتان بگیرید و از او عذرخواهی کنید که نمی توانید با او دست بدهید و یا روبوسی کنید .
بازی ۸ (آموزش نکته ی شرعی سلام کردن)
ابتدا از بچه ها بپرسید که مامان با بابا چه جوری سلام می کنه؟ و بعد تک تک اعضای خانواده را برایش بگویید و نمایشی ترتیب دهید . اگر کودک دختر است از او بخواهید که مثلا مامان باشد و اگر پسر است بخواهید که کودک بابا شود. حال شما با تغییر حالت هایتان نقش افراد مختلف و آشنا و غیرآشنا را به خود می گیرید. مثلا بگویید من مادربزرگ هستم و شکل خمیده ی آن را به خود بگیرید و کودک بعنوان مامان و یا بابا باید با شما سلام کند. بعد نقش انواع اشخاص محرم و یا نامحرم را به خود بگیرید و از او بخواهید که به شیوه ای که شما و یا پدرش با آن شخص برخورد می کند برخورد کند و در مواقعی که لازم است دست بدهد و روبوسی کند و هر جا که نامحرم بود باید جدی تر و با متانت تر سلام کند.
توجه: كودكان به شيوه هاي مختلف دوستي و محبت خود را نشان مي دهند و براي بعضي از كودكان سلام كردن سخت است. اما به شيوه ديگر يعني به وسيله چسباندن خود به دیگران و یا حالت های چهره سعی می کنند تا دوستي خود را نشان بدهند. بايد به اين دسته از كودكان نيز توجه كرد. بايد به آنها فهماند كه متوجه عشق و دوستي آنها شده ايم.
رنگ آمیزی
می تونیم نقاشی ای در رابطه با سلام تهیه کنیم و بعد از بازی ها از کودک بخواهیم که اون رو رنگ کند
روانشناسی کودک
